Mặc dù một số nghĩa trang và lò hỏa thiêu xây dựng gần khu dân cư khiến nhiều người dân bức xúc vì ô nhiễm nghiêm trọng, tuy nhiên, UBND tỉnh Sơn La vẫn quy hoạch xây dựng nghĩa trang và lò hỏa táng trong lòng thành phố.
Ngày 7/8/2018, UBND tỉnh Sơn La ra Quyết định số 1916/QĐ-UB về việc phê duyệt đồ án Quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500 nghĩa trang nhân dân TP Sơn La với diện tích 40ha, nằm tại khu Phiêng Khá, bản Buổn, phường Chiềng Cơi, TP Sơn La. Ranh giới nghĩa trang theo quyết định được xác định: phía Bắc giáp với núi đá; phía Nam giáp với đất sản xuất dân cư bản Buổn, phường Chiềng Cơi; phía Đông giáp với bãi rác bản Khoang (đã đóng cửa vì ô nhiễm); phía Tây giáp với núi đá và đất quân sự Tiểu đoàn K4.
Khu vực quy hoạch nghĩa trang nằm trong lòng TP Sơn La khiến hàng vạn người dân bất an.
Theo Quyết định số 3308/QĐ-UBND ngày 01/12/2014 của UBND tỉnh Sơn La về việc phê duyệt đồ án quy hoạch tổng thể hệ thống nghĩa trang nhân dân trên địa bàn tỉnh giai đoạn 2012-2020, tầm nhìn đến năm 2050 có đưa ra các tiêu chí lựa chọn địa điểm phù hợp với tiêu chuẩn quy chuẩn quốc gia. Cụ thể, nghĩa trang không bố trí trong nội thị, bố trí cuối hướng gió so với khu dân cư. Không bố trí gần nguồn nước, cách công trình khai thác nước >2.500m, cách đường giao thông chính >300m, khoảng cách tối thiểu đến khu dân cư gần nhất: chôn 1 lần 1,500m; chôn theo phương thức mới 500m; cải táng là 100m…
Tuy nhiên, theo khảo sát của phóng viên, địa điểm xây dựng nghĩa trang TP Sơn La vi phạm về khoảng cách và quy chuẩn về vị trí. Sát với nghĩa trang TP Sơn La có 2 gia đình đang sinh sống lâu đời. Ngoài ra, trong bán kính <500m có tới chục hộ dân sinh sống tại đây. Bên cạnh đó, Trường Đại học Tây Bắc với hàng trăm cán bộ giảng viên, hàng nghìn học sinh, sinh viên Việt Nam và gần 750 lưu học sinh Lào đang sống, làm việc và học tập ngay sát khu vực dự kiến sẽ xây nghĩa trang, lò hỏa thiêu.
Mặc cho sự lên tiếng phản đối của các hộ dân liên quan và Trường Đại học Tây Bắc nhiều lần kiến nghị nhưng lãnh đạo tỉnh Sơn La vẫn chưa bỏ ý định xây dựng nghĩa trang và lò hỏa thiêu trong lòng thành phố.
Để nắm rõ hơn mức độ ô nhiễm và bức xúc của những người dân khi phải sống gần khu vực nghĩa trang, lò hỏa thiêu ra sao, PV Tuổi trẻ và Pháp luật có cuộc khảo sát tại một số địa phương. Trong đó có các nghĩa tramg được lãnh đạo tỉnh Sơn La tổ chức đoàn tham quan, học tập kinh nghiệm xây dựng nghĩa trang (Nghĩa trang Thiên Đức Vĩnh Hằng Viên, huyện Phù Ninh tỉnh Phú Thọ; nghĩa trang thành phố Hải Dương). Đặc biệt Nghĩa trang Thiên Đức Vĩnh Hằng được tỉnh Sơn La coi là hình mẫu vì cho rằng những công viên nghĩa trang này đảm bảo tất cả các yếu tố về mặt môi trường và cảnh quan, sẽ có một cuộc sống viên mãn cho cả người sống và người chết. Nhưng sự thực có như vậy?
Tại Thanh Hóa, nhiều năm qua, báo chí phản ánh rất nhiều việc người dân ở phố Minh Trại, phường Quảng Thành, TP Thanh Hóa nhiều lần kêu cứu lãnh đạo tỉnh Thanh Hóa về tình trạng Nghĩa trang Chợ Nhàng và Đài hóa thân hoàn vũ (lò hỏa thiêu) Phúc Lạc Viên không đảm bảo môi trường nhưng chưa giải quyết xử lý giúp người dân có cuộc sống và môi trường yên bình hơn. Cụ thể, Đài hóa thân hoàn vũ Phúc Lạc Viên bị người dân tố gây ô nhiễm môi trường, vi phạm trật tự xây dựng. Theo đó, Đài hóa thân này chỉ cách khu dân cư hơn 100 m gây ô nhiễm trong quá trình hoạt động, thường xuyên xả khói bụi ra môi trường. Điều mà người dân lo lắng nhất là ảnh hưởng tới sức khỏe của những người già và trẻ nhỏ trong gia đình.
Còn tại thành phố Hải Dương, nghĩa trang, đài hóa thân trong lòng thành phố Hải Dương cũng gây nhiều bức xúc cho người dân tại đây, tuy nhiên không hề được xử lý dứt điểm.
Người dân sống gần nghĩa trang, lò hỏa thiêu TP Hải Dương bức xúc vì ô nhiễm ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe con người.
Chia sẻ bức xúc với PV, bà Hoàng Thị Lan – cư dân khu 4, phường Hải Tân, TP Hải Dương cho biết: Lò hỏa thiêu của nghĩa trang chỉ cách nhà dân chưa đầy 100 mét, lò thiêu bốc khói ngun ngút mỗi khi có xác người chết thiêu đốt với mùi khét nồng nặc khiến ai nấy cũng phải bịt mũi khó chịu. Rồi căn bệnh ung thu gần đây xuất hiện rất nhiều ở khu vực này.
“Đứa trẻ con cũng phải thốt lên rằng “Bà ơi! cháu không thở được”, bố mẹ ơi, con không thở được. Và người lớn chúng tôi không thở được, ngạt thở bởi những mùi khét của miếng thịt người cứ quẩn quanh, nồng nặc, mùi thịt cháy khét làm cho những người dân sống chỉ cách nghĩa trang, đài hóa thân vài chục mét, vài trăm mét…Nguồn nước xung quanh nghĩa trang TP Hải Dương đen ngòm, con cá còn không sống được huống chi là người” – bà Lan nói.
Cột khói nhà hỏa thiêu của nghĩa trang TP Hải Dương nằm trong khu dân cư gây ô nhiễm.
Mới đây, gia đình bà Nguyễn Thị Thúy Hằng (trú tại cư dân khu 4, phường Hải Tân, TP Hải Dương, ngay sát với nghĩa trang, lò hỏa thiêu TP Hải Dương) phải chuyển nhà đi nơi khác, bỏ ngôi nhà của ông cha vì quá ô nhiễm và gần với lò hỏa thiêu nghĩa trang TP Hải Dương.
Trước những mức độ ô nhiễm, ảnh hưởng nặng nề, hàng trăm hộ dân ở quanh nghĩa trang đã gửi đơn nhiều lần, tuy nhiên vấn đề này không hề được giải quyết để xử lý, hạn chế ô nhiễm môi trường và đảm bảo cuộc sống trong lành cho người dân. Các hộ dân mong muốn rằng tạm dừng lò hỏa thiêu và di dời ra khỏi khu vực dân cư sinh sống đông đúc. Lãnh đạo TP Hải Dương, tỉnh Hải Dương… cũng chưa có câu trả lời thỏa đáng cho các hộ dân.
Tại nghĩa trang Thiên Đức, thuộc xã Trung Giáp, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ cũng có nhiều vấn đề được đặt ra. Gần chục hộ dân sinh sống ngay cạnh nghĩa trang, đài hóa thân bức xúc và bất bình vì ô nhiễm hàng ngày mà không có phương án giải quyết, xử lý.
Nhiều người dân sống tại xã Trung Giáp, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ bức xúc vì nghĩa trang Thiên Đức gây ô nhiễm.
Trao đổi với PV, ông Kim Sơn Đông, trú tại khu 4, xã Trung Giáp, huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ (nhà nằm ngay cạnh đài hóa thân chưa đầy 500m) bức xúc nói: “Gia đình nhà tôi ở đây mấy chục năm nay, nhưng nghĩa trang Thiên Đức mới xây dựng 4 năm, lò thiêu gần gia đình tôi đêm thì gây tiếng ồn rất lớn, mạnh nhất từ 1h đến 5h sáng, tiếng khóc, tiếng mõ… khiến cho gia đình mất ăn mất ngủ. Còn ban ngày thì gây mùi hôi khó chịu khiến gia đình tôi hết sức bức xúc. Hàng ngày chúng tôi sống tại đây thấy rất khó chịu. Bà con ở đây đã kiến nghị tới lãnh đạo xã, huyện, tiếp xúc cử tri nhưng không được giải quyết”.
Bày tỏ nỗi bức xúc kìm nén bấy lâu, ông Trần Hùng Cường, khu 4 xã Trung Giáp, Phù Ninh, Phú Thọ, là hộ dân sinh sống ngay cạnh nghĩa trang Thiên Đức cho biết: “Lò hỏa táng quá gần nhà tôi, chỉ cách chưa đầy 100 m là tới lò hỏa thiêu, nó ảnh hưởng rất lớn tới gia đình tôi, đặc biệt là có đứa con nhỏ và cả việc học tập nữa. Bãi rác thải đốt ngày đêm cháy sáng rực, bụi bẩn ô nhiễm không thể tả nổi”.
Ông Cường cho biết thêm, “Khí độc hại của lò thiêu cứ bùng cháy hàng ngày, nào mùi khét, nào mùi đủ thứ. Khói nghi ngút của lò thiêu, mùi hôi tanh, có khi gia đình tôi ăn cơm không thể ăn đúng bữa được. Nguồn nước xả của lò hỏa thiêu xả ra ngoài môi trường cạnh khu dân cư có mùi nồng nặc, màu nước đen ngòm. Ảnh hưởng rất nhiều tới sức khỏe của các thành viên trong gia đình”.
Được biết toàn bộ cánh đồng phía trước nhà ông Cường trước đây cấy lúa 2 vụ rất tốt, nhưng khi nước thải từ lò hỏa thiêu chảy ra thì không còn sản xuất được nữa, mới đầu người dân không biết lội xuống về nhà đều bị lở loét thối hét chân, tay nên sau đó không ai dám sản xuất mà phải bán rẻ cho phía Công ty Thiên Đức với giá 36 triệu/360 m2. Như vậy, việc chúng ta thường được nghe giới thiệu toàn bộ hệ thống nước thải của lò hỏa thiêu Thiên Đức sẽ được xử lý và thu gom rồi xả ra hồ điều hòa với chất lượng nước đảm bảo tiêu chuẩn – bằng chứng là “cá lội tung tăng” có đúng là sự thật? hay toàn bộ nước thải đó đã được xả thải thẳng ra môi trường, ngấm vào đất và mạch nước ngầm – nguồn nước sinh hoạt chính của hàng trăm hộ dân nơi đây.
Nghĩa trang, lò hỏa thiêu Thiên Đức Vĩnh hằng viên gây ô nhiễm, ảnh hưởng tới nhiều hộ dân sống gần nghĩa trang.
“Các hộ dân ở đây kêu khóc bấy lâu nay, nhưng vẫn chưa có câu trả lời, chưa có biện pháp xử lý cho các hộ dân sống tại đây. Qua đây, chúng tôi kính mong các cấp chính quyền, địa phương huyện Phù Ninh, lãnh đạo tỉnh Phú Thọ quan tâm, lắng nghe những bức xúc của người dân để giải quyết thỏa đáng” – ông Cường nói.
Tại TP Sơn La, nếu mô hình công viên nghĩa trang Thiên Đức mà lãnh đạo Sở Xây dựng tỉnh Sơn La đã giới thiệu tại Hội nghị ngày 27/11/2018 với cán bộ giảng viên Trường Đại học Tây Bắc được xây dựng tại vị trí giữa lòng Thành phố Sơn La thì không biết tiếng ồn của những đám tang, bụi bẩn khi đốt chất thải, mùi hôi tanh khi thiêu xác, mùi nồng nặc của nước xả thải đen ngòm sẽ ảnh hưởng tới bao nhiêu hộ dân đang sinh sống tại TP Sơn La.
Trước những sự việc đã rồi, người dân chỉ biết trông chờ vào tình thương của chủ đầu tư và chính quyền địa phương, nhưng rồi cũng chìm dần vào quên lãng bởi trăm thứ việc phải làm khác. Nếu nghĩa trang, lò hỏa thiêu được xây dựng trong lòng TP Sơn La, những tiếng khóc, tiếng kêu cứu cũng sẽ giống như những hộ gia đình tại gần nghĩa trang tại TP Hải Dương; tại huyện Phù Ninh, tỉnh Phú Thọ, hay TP Thanh Hóa…
(Còn nữa…)