Tác phẩm đạt giải Ba cuộc thi viết về "Gương người tốt việc tốt, các điển hình tiến tiến trong phong trào thi đua yêu nước trên địa bàn tỉnh Sơn La năm 2018"
Ai đã từng tiếp xúc với Tiến sỹ Phạm Văn Anh, đều có chung một cảm nhận: Đó là niềm đam mê với công việc giảng dậy và nghiên cứu khoa học. Là một giảng viên trẻ, mới 34 tuổi nhưng anh đã có một bảng thành tích đáng kể. Một số bạn bè thường nói vui là chỉ cần liệt kê tên những công trình, những bài báo của anh là đã thành một bài viết dài rồi.
Hiện nay anh là Phó trưởng bộ môn Động vật - Sinh thái, khoa Sinh - Hoá, Trường Đại học Tây Bắc, là một cán bộ trẻ, say mê nghiên cứu khoa học. Anh sinh ra và lớn lên trong một gia đình có truyền thống hiếu học, ở miền núi Thanh Hoá. Từ khi còn là sinh viên của Trường Đại học Tây Bắc, anh đã xác định cho mình mục tiêu lớn là tìm hiểu, khám phá, bảo tồn vốn gien quý của các loài động vật hoang dã, có nguy cơ tuyệt chủng tại các vùng rừng núi Tây Bắc. Anh tốt nghiệp bằng Cử nhân Sinh học loại khá, tại Trường Đại học Tây Bắc. Sau đó, tốt nghiệp Thạc sỹ tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, với luận văn được đánh giá xuất sắc: “Nghiên cứu lưỡng cư, bò sát ở khu bảo tồn thiên nhiên Xuân Liên, Thường Xuân, Thanh Hoá”.
Bảo vệ xong luận văn thạc sỹ, anh trở lại Trường Đại học Tây Bắc công tác, giảng viên Bộ môn Động vật - sinh thái. Được Khoa phân công giảng dạy các học phần: Động vật học có xương sống, động vật học không xương sống; Giải phẫu sinh lý người; Sinh lý học động vật và người; hệ thống phân loại học động vật; đa dang sinh học... Anh đảm nhiệm nhiều học phần, số tiết đứng lớp nhiều, bận rộn với soạn giáo án, nhưng trong anh luôn cháy bỏng niềm đam mê khám phá về các loại động vật quý hiếm, nơi rừng núi Tây Bắc.
Tháng 10/2008, anh tham gia tập huấn và hội nghị toàn quốc về sử dụng côn trùng để làm thuốc. Sau đợt tập huấn này, anh thấy mình như được mở ta một chân trời mới, đó là nguồn dược liệu giàu có từ thiên nhiên như côn trùng, cây cỏ. Những thứ gắn bó, quen thuộc với anh từ những ngày thơ ấu. Anh lại công tác ở Miền núi, nơi thiên nhiên ban tặng cho sự giầu có về côn trùng, cây cỏ. Hơn thế, kinh nghiệm thuốc dân gian ở vùng cao này rất phong phú. Những tiềm năng ấy, đã thúc đẩy, khuyến khích anh niềm đam mê nghiên cứu, khám phá thiên nhiên.
Phạm Văn Anh bảo vệ thành công luận án tiến sỹ tháng 3 năm 2016 với luận án: “Nghiên cứu lưỡng cư, bò sát ở hai khu bảo tồn thiên nhiên Copia và Sốp Cộp tỉnh Sơn La”, với sự hướng dẫn tận tình của PGS. TS Nguyễn Lân Hùng Sơn và PGS. TS. Nguyễn Quảng Trường. Lẽ tất nhiên không thể thiếu ở anh sự miệt mài, niềm đam mê cháy bỏng nghiên cứu khoa học. Để hoàn thành luận án này, ngoài việc nghiên cứu trong phòng thí nghiệm, đọc sách, tham gia các Hội thảo khoa học… anh còn đi thực địa, tìm hiểu thực tế khắp các vùng rừng núi Tây Bắc. Hàng nghìn tiêu bản, mẫu vật, tài liệu ghi chép đã được anh nghiên cứu, so sánh để từ đó rút ra được những luận cứ khoa học, phục vụ cho luận án của mình. Những khó khăn, vất vả không ngăn được bước chân của nhà khoa học trẻ, say mê nghiên cứu. Đặc biệt anh có động cơ thúc đẩy đó là tình yêu thiên nhiên, trăn trở cùng thiên nhiên để bảo tồn và phát triển các loài động vật quí hiếm.
Cùng với quá trình hoàn thành luận án, anh cũng tích cực tham gia với tư cách là thành viên hoặc chủ nhiệm các đề tài nghiên cứu khoa học cấp Trường, cấp Tỉnh, cấp Bộ, Nafosted, Chương trình Tây Bắc, National Geographic. Ở bất cứ cương vị hoặc đề tài nào, anh cũng đều có sự đam mê tìm tòi, khám phá, học hỏi. Ở anh, dường như sự đam mê đã trở thành máu thịt và chính sự đam mê ấy đã được ghi nhận xứng đáng: là thành viên nghiên cứu của sáu đề tài các cấp; Chủ nhiệm ba đề tài khoa học các cấp. Đặc biệt, cùng với nhóm nghiên cứu, anh đã thành công trong việc nhân nuôi ong mật nội (Apis cerana) gắn với bảo tồn đa dạng sinh học tại huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La.
Đến nay, anh đã là tác giả hoặc đồng tác giả của 45 công trình khoa học, trong đó có tới 16 bài báo khoa học đăng trên các tạp chí quốc tế uy tín và 29 bài báo khoa học đăng trên các tạp chí uy tín, kỷ yếu hội thảo khoa học trong nước. Trong các bài báo khoa học này, anh công bố những loài mới, ghi nhận mới, những phát hiện độc đáo về loài lưỡng cư, bò sát… trên địa bàn rừng núi Tây Bắc, miền Bắc nước ta.
Trong công tác giảng dạy, anh quan niệm, không chỉ truyền thụ cho sinh viên những kiến thức có sẵn mà chủ yếu giúp người học nắm được các phương pháp, tìm ra được những quy luật để tiếp cận kho tri thức khoa học khổng lồ của nhân loại. Chính từ suy nghĩ như vậy, anh luôn gợi ý, định hướng cho sinh viên học đi đôi với hành, ứng dụng kiến thức vào nghiên cứu khoa học. Hàng năm anh hướng dẫn từ 1 đến 4 sinh viên nghiên cứu khoa học và từ 2 khoá luận tốt nghiệp trở lên. Năm 2013, một nhóm sinh viên do anh hướng dẫn đã đạt giải khuyến khích tài năng trẻ nghiên cứu khoa học Việt Nam. Ngay năm sau (2014), anh cũng hướng dẫn thành công một nhóm sinh viên đạt giải nhất tài năng trẻ nghiên cứu khoa học toàn quốc và đến năm 2016 lại một nhóm sinh viên nữa đạt giải nhì ở sân chơi này. Năm học 2013 - 2014, anh chủ biên một giáo trình nội bộ: “ Đa dạng sinh học”. Giáo trình đã được nghiệm thu và được người sử dụng đánh giá cao, bởi cách viết dễ hiểu và hướng vào thực tế.
Bất cứ công việc nào, anh đều truyền lại cho các em sinh viên ngọn lửa đam mê và chính ngọn lửa ấy đã giúp anh thành công, gặt hái được những thành tích đáng kể. Năm 2014, anh nhận được Giải thưởng khoa học kỹ thuật “Quả cầu vàng”, Việt Nam của Trung ương Đoàn phối hợp với Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức; được trao Bằng chứng nhận Giải thưởng Quả cầu vàng của Bộ Khoa học và Công nghệ; Huy hiệu tuổi trẻ sáng tạo của Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh; Bằng khen của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo về đạt thành tích xuất sắc hướng dẫn sinh viên nghiên cứu khoa học năm 2014; Đạt “Danh hiệu điển hình tiên tiến trong phong trào thi đua yêu nước ngành giáo dục giai đoạn 2010 - 2015 của ngành Giáo dục Việt Nam”; được trao giải thưởng “Môi trường Việt Nam: năm 2017. Tỉnh Sơn La cũng trao tặng anh: Danh hiệu Đảng viên trẻ tiêu biểu năm 2014; Danh hiệu lao động sáng tạo tỉnh Sơn La ba năm liền 2015, 2016 và 2017; anh đã vinh dự được Thủ tướng Chính phủ tặng bằng khen về những thành tựu khoa học được ứng dụng trong thực tiễn năm 2017. Những thành tích trên đây đã khẳng định vị trí của một thầy giáo trẻ mới ở tuổi 34, cháy bỏng niềm đam mê và tràn trề sức sáng tạo.
Trong thời gian tới, anh đã đề ra cho mình 5 nhóm vấn đề cần nghiên cứu: Nghiên cứu và đề xuất các giải pháp bảo tồn đa dạng sinh học ở khu vực Tây Bắc; Nghiên cứu về phân loại học, đặc biệt chú ý các Taxon phân loại mới cho khoa học và cho Việt Nam về hai nhóm lưỡng cư và bò sát; Nghiên cứu về đa dạng sinh học các loài lưỡng cư, bò sát khu vực Tây Bắc Việt Nam; Nghiên cứu các đặc điểm sinh học - sinh thái học của các nhóm lưỡng cư, bò sát, thú trong tự nhiên, trong phòng thí nghiệm; Nghiên cứu, triển khai các dự án nhân nuôi sản xuất thử nghiệm các loài động vật có giá trị kinh tế ở vùng Tây Bắc.
Có thể nói, ngọn lửa đam mê nghiên cứu khoa học đã giúp Tiến sỹ Phạm Văn Anh có được những thành tích cao trong công tác giảng dạy và nghiên cứu khoa học. Anh đã, đang và sẽ tiếp tục đốt cháy, truyền lại cho các thế hệ sinh viên, đồng nghiệp ngọn lửa đam mê ấy. Chúng ta cùng chúc cho anh gặt hái được nhiều hơn nữa những thành công trong cuộc sống và sự nghiệp.