Ngày 04/6/2018, Hội đồng nghiệm thu nhiệm vụ khoa học và công nghệ cấp tỉnh đã tiến hành họp đánh giá nghiệm thu đề tài “Nghiên cứu xây dựng mô hình du lịch bền vững vùng lòng hồ thủy điện Sơn La” do Trường Đại học Tây Bắc chủ trì thực hiện, TS. Nguyễn Hoàng Yến làm chủ nhiệm. Ông Phan Đức Ngữ - Phó chủ tịch Liên hiệp các Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh làm chủ tịch Hội đồng nghiệm thu gồm 9 thành viên (đến từ Sở Khoa học và Công nghệ, Sở Văn hoá, Thể thao và Du lịch, Phòng Văn hoá Thông tin huyện Quỳnh Nhai, Mường La, Hiệp hội Du lịch tỉnh Sơn La...). Hội đồng đánh giá cao những kết quả đạt được của đề tài, nhất trí xếp loại xuất sắc.
Tới dự buổi nghiệm thu, đại diện đơn vị chủ trì thực hiện nhiệm vụ, có TS. Đoàn Đức Lân - Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Tây Bắc tới tham dự và phát biểu, có đại diện các doanh nghiệp du lịch và người dân bản Bon, bản Bó Ban đã đồng hành trong quá trình nghiên cứu, thực nghiệm và nhận chuyển giao kết quả nghiên cứu của đề tài.
Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu phát biểu điều hành.
Với mục tiêu nghiên cứu xây dựng mô hình du lịch bền vững vùng lòng hồ thủy điện Sơn La gắn với bảo vệ sinh thái, bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa các dân tộc, góp phần giảm nghèo cho cư dân vùng lòng hồ thủy điện Sơn La, tháng 8/2016, Trường Đại học Tây Bắc đã triển khai thực hiện đề tài “Nghiên cứu xây dựng mô hình du lịch bền vững vùng lòng hồ thủy điện Sơn La”. Đề tài đã tiến hành nghiên cứu cơ sở lý thuyết mô hình du lịch bền vững theo chuỗi giá trị có sự tham gia của Nhà nước, doanh nghiệp và người dân cùng tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng có giá trị đáp ứng nhu cầu của khách du lịch, xác định các nguyên tắc, tiêu chí, các bước phát triển và tiêu chí phát triển du lịch bền vững; nhóm nghiên cứu đã khảo sát thực địa sự phát triển du lịch tại thủy điện Thác Bà (Yên Bái), thủy điện Hòa Bình (Hòa Bình), thủy điện Na Hang (Tuyên Quang) để rút ra những bài học kinh nghiệm cho mô hình du lịch bền vững vùng lòng hồ thuỷ điện Sơn La. Trên cơ sở đó, khảo sát thực trạng và đánh giá sự phát triển du lịch vùng lòng hồ thuỷ điện Sơn La, tập trung khu vực huyện Mường La và Quỳnh Nhai, thiết kế và hướng dẫn thực nghiệm 02 tiểu mô hình du lịch bền vững tại bản Bon và bản Bó Ban (Quỳnh Nhai) để đánh giá điều chỉnh mô hình du lịch bền vững vùng lòng hồ thủy điện Sơn La. Quá trình nghiên cứu và triển khai thực nghiệm có sự tham gia, đồng hành của Công ty Cổ phần cơ khí Sơn La, HTX Thuỷ sản và Du lịch sinh thái Quỳnh Nhai, và sự tham gia của chính quyền, người dân tại 2 bản, do vậy, mô hình từ lý thuyết đến thực tiễn được điều chỉnh phù hợp theo nhu cầu và nguyện vọng của doanh nghiệp, người dân và khách du lịch.
Chủ nhiệm đề tài TS. Nguyễn Hoàng Yến trình bày tóm tắt kết quả nghiên cứu.
Trên cơ sở đó, đề tài đã đề xuất 08 nhóm giải pháp để xây dựng thành công mô hình du lịch bền vững vùng lòng hồ thuỷ điện Sơn La bao gồm: Phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng (du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch nghỉ dưỡng); Thu hút vốn đầu tư từ khu vực tư nhân nhằm cải thiện cơ sở vật chất và tiện nghi phục vụ để giữ chân khách du lịch và tăng chi tiêu/ khách du lịch; Lựa chọn thị trường khách du lịch ưu tiên du khách nội tỉnh, nội địa kết nối với khu du lịch quốc gia Mộc Châu, thu hút khách trên cung đường du lịch Tây Bắc từ Lào Cai, Yên Bái; Tăng cường hiệu lực quản lý nhà nước nhằm kiểm soát sự phát triển du lịch đảm bảo cân bằng giữa bảo vệ môi trường, giữ gìn và bảo tồn nét văn hoá truyền thống, lợi ích kinh tế các bên tham gia; Quảng bá xúc tiến du lịch có trọng tâm tập trung vào thông điệp du lịch bền vững và các sản phẩm đặc trưng vùng lòng hồ; Tăng cường liên kết các hiệp hội du lịch, đối tác doanh nghiệp lữ hành du lịch trong phát triển du lịch; Phát huy vai trò của cộng đồng doanh nghiệp và người dân trong khai thác và cung ứng sản phẩm du lịch; Phát triển các nguồn lực cốt lõi phục vụ quá trình phát triển du lịch; Kiểm tra, đánh giá và hiệu chỉnh định kỳ mô hình du lịch đảm bảo phát triển theo định hướng bền vững. Bên cạnh đó, đề tài còn thiết kế 02 biển chỉ dẫn du lịch tại 2 bản, website du lịch lòng hồ, xuất bản cẩm nang du lịch cộng đồng bằng du thuyền vùng lòng hồ, cẩm nang du lịch cộng đồng bản Bon và bản Bó Ban bằng 3 thứ tiếng (Việt, Anh, Trung), xây dựng 03 phim quảng bá về du lịch lòng hồ.
Đoàn kiểm tra thực tế của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Sơn La.
Với sự tạo điều kiện thuận lợi của Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Sơn La, Trường Đại học Tây Bắc, thông qua phương pháp nghiên cứu phù hợp, đặc biệt phương pháp thực nghiệm 2 tiểu mô hình tại 2 bản, cùng với sự tâm huyết, trách nhiệm cao của chủ nhiệm đề tài và nhóm nghiên cứu, đề tài vừa đảm bảo góp phần hoàn thiện về mặt lý thuyết, vừa mang lại hiệu quả thực tiễn. Thứ nhất, sau khi triển khai thực nghiệm, mô hình du lịch tại 2 bản đã có sự tham gia của cả chính quyền, doanh nghiệp và người dân địa phương, có sự liên kết chặt chẽ và phối hợp nhịp nhàng trong phân công trách nhiệm trong tiếp đón, hướng dẫn, phục vụ ăn nghỉ, biểu diễn và giao lưu văn nghệ tạo sự hài lòng cho khách du lịch; Thứ hai, sản phẩm chủ lực là du lịch sinh thái và du lịch văn hoá cộng đồng đã được hình thành khá rõ nét với chương trình tour cụ thể về lịch trình và các điểm du lịch dừng nghỉ. HTX Thuỷ sản và Du lịch sinh thái Quỳnh Nhai đóng vai trò là động lực phát triển trong quá trình xây dựng sản phẩm theo nhu cầu khách du lịch, quảng bá, thu hút và đưa khách đến với 2 bản (dẫn 12-15 đoàn/ tháng tới thăm bản), tổ chức tour cho hơn 300 đoàn khách du lịch.
Với sự tư vấn, chuyển giao và hỗ trợ của đề tài, HTX Thuỷ sản và Du lịch sinh thái Quỳnh Nhai đã thu hút được khách du lịch nội địa và quốc tế.
Thứ ba, hiệu quả thiết thực mà mô hình du lịch đã mang lại về kinh tế, văn hoá xã hội và tài nguyên môi trường. Từ không có khách du lịch đến bản nay đã có lượng khách khá ổn định hàng tháng, tạo ra công ăn việc làm trong du lịch, tăng thêm thu nhập cho hộ gia đình và người dân trực tiếp tham gia, một số người dân khác cũng bán được sản phẩm hàng hoá địa phương. Doanh nghiệp lữ hành địa phương từ bước đầu khó khăn nay đã có thương hiệu, các đoàn khách du lịch đặt tour càng ngày càng tăng và ổn định hơn. Người dân tại 2 bản tự hào hơn và có ý thức giữ gìn những nét văn hoá truyền thống cho khách du lịch đến tìm hiểu. Môi trường được quan tâm vệ sinh sạch sẽ hơn, tài nguyên tự nhiên cũng được người dân coi trọng và giữ gìn hơn. Kết quả ban đầu đó đã có tác dụng chứng minh tiềm năng du lịch bền vững của vùng lòng hồ thuỷ điện Sơn La, đồng thời đã huy động và thu hút các nguồn vốn từ ngân hàng và các nhà đầu tư trong tỉnh. Theo Báo Sơn La online baosonla.org.vn đưa tin ngày 05/6/2018, “Anh Là Văn Phong, Giám đốc HTX thủy sản và du lịch sinh thái Quỳnh Nhai cho biết: Là thành viên của Hiệp hội Doanh nghiệp tỉnh, HTX luôn nhận được sự quan tâm của Thường trực Hiệp hội, nhất là việc kết nối với ngân hàng. Hiện tại, HTX được chọn là một trong 6 HTX điểm của tỉnh, HTX đã được tiếp cận, vay vốn 600 triệu đồng của Liên minh HTX tỉnh. HTX đã thu hút được 2 nhà đầu tư là Khu du lịch Happy Land (Mộc Châu) và Công ty TNHH Thương mại Giàu Sang (Quỳnh Nhai) chuẩn bị xây dựng các tuyến điểm du lịch nghỉ dưỡng trên vùng lòng hồ, dự kiến tổng nguồn vốn đầu tư trên 40 tỷ đồng, HTX góp vốn 20%”.
Trong khoảng thời gian và phạm vi nghiên cứu có hạn, nhóm nghiên cứu đã có những kết quả nghiên cứu rõ ràng về mặt lý luận và thực tiễn góp phần triển khai quy hoạch tổng thể phát triển du lịch vùng lòng hồ thuỷ điện Sơn La, đồng thời có ý nghĩa tham khảo và mở ra các hướng nghiên cứu, ứng dụng mới đối với các mô hình phát triển du lịch đặc trưng vùng lòng hồ thuỷ điện ở khu vực Tây Bắc, miền Bắc và trong cả nước.
Một số hình ảnh về quá trình nghiên cứu và kết quả nghiên cứu của đề tài được đăng tải trên đường link sau: