Các nhà khoa học của Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật - Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Trường Đại học Tây Bắc, Trường Đại học Khoa học tự nhiên - Đại học quốc gia Hà Nội và Vườn thú Cologne (CHLB Đức) vừa phát hiện một loài thằn lẵn ngón mới với mẫu thu ở xã Mường Bang, huyện Phù Yên, tỉnh Sơn La.
Thằn lằn ngón là tên tiếng Việt của giống Cyrtodactylus thuộc họ Tắc kè (Gekkonidae), phân bộ Thằn lằn (Lacertilia), Bộ có vảy (Squamata), lớp Bò sát (Reptilia). Đây là nhóm thằn lằn thường sống trên núi đá vôi, có hình thái đẹp, có thể sử dụng để làm cảnh, quảng bá tham quan phát triển du lịch…
Các nghiên cứu đã được tiến hành so sánh đặc điểm hình thái và phân tích mối quan hệ di truyền giữa loài mới với các loài cùng giống phân bố ở Việt Nam, Mi-an-ma, Thái Lan, Ma-lay-si-a, Lào và Căm-Pu-Chia. Phát hiện này được công bố trên tạp chí Zootaxa (số 4341 (1): 025–040, tháng 10/2017). Loài mới được đặt tên theo địa điểm thu mẫu chuẩn là tỉnh Sơn La của Việt Nam.
Loài Thằn lằn ngón sơn la (Cyrtodactylus sonlaensis Nguyen, Pham, Ziegler, Ngo & Le) có kích thước lớn, chiều dài thân (SVL) có thể tới 83.2 mm; 13 – 15 hàng nốt sần trên lưng; 34 – 42 hàng vảy bụng; 15 – 17 vảy dưới đùi nở rộng; con đực có 14 – 15 lỗ ở mỗi bên đùi và 8 lỗ trước huyệt; ở con cái thiếu lỗ đùi và trước huyệt; 2 – 3 nốt sần sau huyệt; 18 – 21 bản mỏng dưới ngón chân thứ IV; đầu với các đốm nâu lớn hình ô van; các đốm nâu ở cổ không liên tục; có 5 băng nâu ngang trên lưng; vảy dưới đuôi nở rộng.
Cùng với phát hiện và mô tả mới loài Thằn lằn ngón sơn la (Cyrtodactylus sonlaensis), trong công bố này các nhà khoa học còn ghi nhận đầu tiên về phân bố mới loài Thằn lằn ngón o ta (Cyrtodactylus otai) cho tỉnh Sơn La, nâng tổng số loài thạch sùng ngón hiện biết ở tỉnh này lên 3 loài.
Mẫu chuẩn loài Cyrtodactylus sonlaensis, mẫu đực (ảnh Phạm Văn Anh)
Mẫu chuẩn phụ loài Cyrtodactylus sonlaensis, mẫu cái (ảnh Phạm Văn Anh)
Loài Cyrtodactylus otai, mẫu đực (ảnh Sồng Bả Nênh)
Sơn La thuộc vùng Tây Bắc, là khu vực có địa hình đồi núi phức tạp, theo các nghiên cứu thì khu vực này là một trong bốn trung tâm đa dạng sinh học của cả nước. Do vậy nguồn tài nguyên thiên của Tây Bắc nói chung và tỉnh Sơn La nói riêng vô cùng phong phú, đa dạng và độc đáo, việc phát hiện ra các loài động vật như trên (có giá trị khoa học, thẩm mỹ, có thể sẽ còn nhiều giá trị hơn nữa) giúp cho chúng ta có cách nhìn khác về những giá trị vô cùng hấp dẫn của nguồn tài nguyên quý giá này. Những ai quan tâm tới thiên nhiên, hãy cùng nhau bảo tồn đa dạng sinh học, bảo tồn cho sự phát triển bền vững của tương lai và chúng ta hãy cùng nhau gìn giữ lấy những giá trị mà thiên nhiên đã ban tặng cho tỉnh Sơn La.
