Thực hiện Kế hoạch chuyên môn năm 2017, Hội Liên hiệp Văn học Nghệ thuật Tỉnh Sơn La xây dựng Kế hoạch số 16/KH-HVN, ngày 24/3/2017, tổ chức mở Trại sáng tác bằng tiếng dân tộc và sưu tầm, nghiên cứu dân gian năm 2017. Thời gian mở Trại là 15 ngày (từ 06 đến 21/4/2017).
Đăng ký tham gia Trại lần này có 30 thành viên nhưng thực tế tham gia chỉ có 29 thành viên (có 1 thành viên không tham gia được bởi lý do sức khoẻ). Có 27 thành viên là nam giới, 2 thành viên là nữ, cao tuổi nhất là 84, thành viên ít tuổi nhất là 35. Đoàn gồm 4 dân tộc: Thái 24; Mông 2 hội viên; Mường 2 hội viên; Dao có 1 hội viên. Thuộc các Chi hội Văn học Nghệ thuật của các Huyện: Thuận Châu, Quỳnh Nhai, Phù Yên, Yên Châu, Mường La, Thành phố Sơn La. Có 5 nghệ nhân ưu tú của Sơn la, được phong tặng đợt đầu tiên. Trại được Khai mạc 8 giờ ngày 7/7/2017, sau đó các Trại viên lên đường đi thực tế ngay. Đoàn đã đi thực tế tại 3 Huyện: Mộc Châu, Phù Yên, Bắc Yên.
Tại Mộc Châu, đoàn đã đến thăm bản Nậm Dên (bản tái định cư) và một số điểm của xã Chiềng Sơn. Đoàn đã được lãnh đạo bản, xã tiếp đón thân thiết và được nghe báo cáo chi tiết về tình hình kinh tế, xã hội của địa phương. Đoàn cùng trao đổi, hỏi han tình hình, thăm một số gia đình lao động sản xuất giỏi và các hộ nghèo. Buổi tối, đoàn giao lưu văn nghệ cùng bà con, những lời ca tiếng hát ca ngợi Đảng, ca ngợi cuộc sống mới, tình yêu quê hương đất nước… được cất lên bởi những bà con nông dân vừa dời cái cuốc, cái cày trên nương rẫy và các thành viên già trẻ của Đoàn.
Đoàn đến thăm Đồn Biên phòng và cửa khẩu Lóng Sập. Tại đây đoàn đã được chứng kiến nơi ở, chốn sinh hoạt, vườn rau, khu chăn nuôi của các chiến sỹ mang quân hàm xanh. Đoàn cũng được nghe báo cáo về tình hình công tác, cuộc sống sinh hoạt, tâm tư nguyện vọng của các chiến sỹ. Đoàn cũng đến thăm Cửa khẩu, chụp ảnh lưu niệm nơi Cột mốc biên giới, chào hỏi các chiến sỹ biên phòng của nước bạn Lào. Cảm nhận chung là khâm phục bản lĩnh kiên trung của các chiến sỹ, nơi biên cương xa xôi, nhiều gian khổ, hiểm nguy mà các anh vẫn giữ vững ý thức kỷ luật, nắm chắc tay súng, giữ gìn từng tấc đất của Tổ quốc và sự bình yên của cuộc sống nhân dân.
Đoàn đi theo đường qua Bến phà Vạn Yên, chứng kiến cái nóng cái gió của “Bến Vạn tình yêu”. Xuôi theo bờ lòng hồ Thuỷ Điện Sơn La, nơi tích trữ nước cho dòng điện của Tổ quốc và hiểu thế nào là những khu dân cư “di vén” của lòng hồ. Ở Phù Yên, đoàn đến thăm xã Suối Tọ, đường đi ngoằn nghèo, chênh vên lưng chừng đèo. Bà con nơi đây tiếp đón khách quý bằng rượu ngô, rau rừng và đặc sản cá tôm của hồ Suối Tọ - nơi khởi nguồn của những dòng suối mát lành tưới cho cánh đồng Mường Tấc (phù Yên). Đến thăm gia đình của một nông dân trẻ điển hình với trang trại rộng 6 ha, trồng cây có múi rất hợp với thổ nhưỡng và khí hậu nơi đây. Khu chăn nuôi của gia đình anh chị này, nuôi tới 200 con lợn giống, cung cấp giống cho cả một vùng rộng lớn. Anh nông dân đã đầu tư một đường ống dẫn nước tự chảy dài 1,5 km phục vụ cho tưới tiêu, nuôi cá và sinh hoạt.
Đến thăm Trường THPT Tân Lang, đoàn hiểu được những vất vả, thiếu thốn của thầy trò khi mới thành lập. Sau 10 năm, Trường đã có một cơ ngơi tạm ổn, với những dãy nhà học xây 2 tầng, khu hành chính, hiệu bộ, khu nội trú cũng được xây dựng khá khang trang. Điều đáng khâm phục là thầy Hiệu trưởng cùng các thầy cô giáo rất say mê và có nhiều công trình sưu tầm, nghiên cứu về văn hoá, văn học, phong tục tập quán của đồng bào Mường. Các em học sinh đã biểu diễn say sưa những tiết mục văn nghệ mang đậm chất dân gian, đặc biệt tiết mục “Gõ Đuống” của người Mường với sự tham gia của 2 nghệ nhân!
Ngược về Bắc Yên, đoàn có 2 ngày thăm các địa danh Làng Chếu, Tà Xùa…Đường đi lên mây, những cây chè cổ thụ, những rừng táo Mèo ẩn hiện trong mây. Những đám mây cuồn cuộn, bay chơi vơi ngay dưới chân bạn đứng, xe bật đèn pha đi ngút trong những đám mây huyền ảo và lãng mạn. Bà con nơi đây chiêu đãi các văn nghệ sỹ chè Tà Xùa chính gốc, pha bằng thứ nước nguồn tinh khiết trên đỉnh núi. Những chén nước nghi ngút hương thơm, đọng lại vị ngọt chát, đậm đà của thứ chè nổi tiếng nơi đây. Câu hát Mông trong trẻo, nồng ấm quyện với hương vị chè Tà Xùa, cảnh trời đất trong mây, se lạnh giữa mùa hè thật say đắm lòng người. Cảm hứng này xuất hiện trong khá nhiều tác phẩm của các văn nghệ sỹ trong buổi tổng kết.
Sau khi kết thúc Trại, các văn nghệ sỹ đã báo cáo, trình bày sáng tác của mình hết cả buổi chiều Lễ tổng kết. Về Văn nghệ dân gian có 16 tác phẩm của 11 tác giả; Về sáng tác thơ, văn song ngữ có 49 tác phẩm của 16 tác giả. Còn nhiều tác phẩm đang thai nghén, ấp ủ, để trình làng trong thời gian tới. Những tác phẩm này sẽ tiếp tục được chỉnh sửa, biên tập và đăng tải trên các tạp chí Trung ương và địa phương.
Một chuyến đi thật bổ ích và lý thú, một vụ thu hoạch bội thu, một đợt thực tế sáng tác thật thành công. Cảm ơn các cơ quan ban ngành của Tỉnh đã tạo cơ hội cho Trại sáng tác này. Cảm ơn bà con địa phương, nơi đoàn đến đã tiếp đón với tấm lòng chân thành, đầm ấm và nghĩa tình.