Bunpimay là Tết truyền thống của nhân dân các bộ tộc Lào, là Tết theo Phật lịch vì ở Lào đạo Phật từ lâu đã trở thành quốc đạo thường diễn ra từ 13/4 đến 15/4 hằng năm. Năm 2017, Bunpimay diễn ra từ 14/4 đến 16 tháng 4.
Bunpimay diễn ra trong ba ngày, bao gồm ngày cuối cùng của năm cũ và 2 ngày đầu tiên của năm mới. Tuy nhiên, ngày nay theo xu hướng phát triển và điều kiện kinh tế, thu nhập của người dân ngày càng tốt hơn, việc tổ chức vui Bunpimay có thể được kéo dài trong tháng.
Ngày đầu tiên (cũng là ngày cuối cùng của năm cũ), người ta lau dọn sạch sẽ trong nhà ngoài ngõ, để xua đuổi tà ma quấy nhiễu. Nhà cửa thì đã được sơn sửa từ trước để đón vị thần đến mừng năm mới. Tại các ngôi chùa ở Lào trước đó các pho tượng phật đều được cọ rửa bụi bặm, rêu phong và dựng những cây cờ phướn với những dải giấy dài bay phấp phới, mầu mè sặc sỡ, có in hình tượng 12 con giáp cắm quanh sân chùa.
Ngày thứ hai được coi là giao thời giữa năm cũ và năm mới.
Ngày hội bắt đầu vào ngày cuối cùng với nhiều hoạt động tưng bừng khắp nơi. Ngày cuối cũng là ngày kết thúc tuần trăng. Trong ba ngày Bunpimay, người dânLào được nghỉ, không làm việc và cũng không có các hoạt động buôn bán.
Trong dịp Bunpimay, có nhiều phong tục được người dân Lào lưu giữ và tổ chức với những nét văn hoá rất đặc sắc, trong đó phong tục té nước để cầu may và buộc chỉ cổ tay có thể nói là nét đặc trưng được phổ biến rộng rãi trong nhân gian, không những dành cho người dân bản địa mà cả khách quý đến thăm hỏi, chúc mừng.
Phong tục té nước trong lễ hội Bunpimay mang ý nghĩa đem lại sự mát mẻ, phồn vinh, ấm no hạnh phúc cho con người và vạn vật, gột rửa những ưu phiền, khúc mắc trong cuộc sống sinh hoạt của những ngày đã qua tạo sự thanh khiết cuộc sống của con người trong năm mới. Trong lễ hội té nước cả người dân Lào và khách du lịch, người nước ngoài sinh sống tại Lào, không phân biệt giàu nghèo, không phân biệt tổi tác, giới tính, tôn giáo… đều vui vẻ tận hưởng sự ngọt ngào của những tia nước mát lành. Trong lễ hội ở các chùa hoặc ở nhà, nước dùng để té được ngâm hương vị các loài hoa trong mùa Bunpimay, đựng trong các bình, hộp hoặc là chậu nho nhỏ để vẩy nhẹ vào người và các đồ vật.
Sau lễ hội ở nhà và chùa, người dân còn ra ngoài để té nước cho khách qua đường. Theo quan niệm người được té nhiều nước coi như nhiều sự may mắn trong năm mới. Đến Lào vào dịp Tết, bạn hãy chuẩn bị tinh thần nước sẽ dội vào người bạn bất kỳ lúc nào, đối với họ đó là điều may mắn và chắc chắn bạn cũng sẽ gặp may mắn. Và tất nhiên không ai đến Lào mà lại bỏ lỡ cơ hội tham gia lễ hội và chung vui không khí với người dân rất hồn hậu và dễ mến của đất nước triệu voi.
Phong tục buộc chỉ cổ tay là một phong tục lâu đời mang đậm nét văn hóa của đất nước “Triệu Voi” để cầu phúc lành cho người được nhận lễ và thắt chặt hơn nữa tình cảm giữa hai bên. Một trong những điều hướng thiện nhất ở phong tục này chính là sự đón tiếp nồng hậu của người dân Lào trong dịp năm mới, không kiêng người đi, đến, không kể khách lạ, hay quen, không tính đến địa vị xã hội, giàu hay nghèo, khách đến nhà đều được tiếp đón thân thiện, đều được buộc chỉ cổ tay với những lời chúc phúc ngọt ngào, chúc sức khoẻ, chúc an lành.
Để chuẩn bị cho một lễ buộc chỉ cổ tay, gia chủ thường làm một mâm lễ, gọi là “Pan Khoẳn” (dịch nghĩa tiếng Việt là mâm gọi hồn), gồm hoa, rượu, trứng, lợn, nước, cơm nếp và chỉ trắng được trang trí theo hình tháp, trên đỉnh cắm một cây nến vàng. Theo phong tục, nghi lễ phải được tiến hành ở nơi trang trọng nhất trong nhà, thường là phòng khách. Người được mời làm chủ lễ theo nguyên tắc là nhà sư, song thực tế thường do một người có uy tín, thông thạo việc lễ nghĩa (dịch nôm là thầy cúng). Chuẩn bị tiến hành lễ, tất cả những người tham dự sẽ ngồi xung quanh “Pan Khoẳn”, riêng sư thầy sẽ ngồi đối diện với người được nhận lễ.
Gia chủ sẽ buộc cho người được nhận lễ một chiếc khăn truyền thống của Lào (thường thì chỉ sư thầy, các vị khách chính trong lễ mới được dùng khăn), trong khi sư thầy kéo các đầu chỉ từ trên mâm xuống để trao cho những người ngồi sát quanh mâm (thường gồm gia chủ, người được nhận lễ và các vị khách chính).
Các sợi chỉ này đều được buộc vào mâm lễ và đủ dài để mọi người dự lễ đều có thể nắm được. Khi dùng, mỗi người tham dự sẽ dùng ngón cái của bàn tay trái kẹp một phần của sợi chỉ và truyền phần còn lại cho những người ngồi sau. Cứ thế kéo dài cho đến bao giờ hết sợi chỉ mới thôi. Mở đầu, chủ nhà sẽ dâng lễ và buộc chỉ cổ tay cho sư thầy trước khi sư thầy tiến hành các nghi thức của lễ để bày tỏ sự tôn trọng và xin sư thầy cầu phúc cho người được nhận cùng những người tham dự.
Vào lễ, sư thầy sẽ châm cây nến vàng trên đỉnh của mâm lễ và bắt đầu khấn. Những người ngồi quanh, tay trái cầm sợi chỉ, tay phải chạm nhẹ vào mâm. Những người ngồi xa, không với tới mâm thì vẫn chắp tay trái trước ngực, tay phải chạm nhẹ vào khuỷu tay của người ngồi phía trước để truyền lời nguyện của sư thầy tới tất cả các thành viên tham dự và tăng thêm sự gắn kết, tình đoàn kết giữa các thành viên dự lễ. Sau khi khấn xong, sư thầy sẽ buộc chỉ cho người được nhận lễ trước khi buộc cho những người khác (đây là loại chỉ được tết riêng buộc thành chùm trên mâm lễ; được cắt vừa đủ để buộc vào cổ tay). Những người khác cũng lấy chỉ trên mâm và buộc cho người khác để cầu phúc cho nhau.
Thông thường, các vị khách chính, người già, gia chủ và phụ nữ sẽ được buộc nhiều nhất. Kết thúc lễ, gia chủ thường làm một bữa tiệc để mời sư thầy và các vị khách cùng ăn uống. Theo quan niệm của người Lào, để những lời cầu chúc “có hiệu nghiệm”, trong ít nhất ba ngày, người được buộc phải để sợi chỉ trên tay, không được tháo chỉ vì bất cứ lí do nào, buộc chỉ cổ tay biểu trưng cho lòng mến khách của người dân Lào đối với bè bạn. Khi buộc chỉ, người Lào bao giờ cũng dành những lời chúc tốt đẹp nhất cho người được buộc. Ngoài ra, trong phong tục của đất nước “triệu voi”, người Lào không bao giờ cầu cho mình mà chỉ cầu cho người khác. Bởi theo quan niệm của người Lào, khi bạn cầu điều tốt lành cho người khác, tất nhiên họ sẽ cầu chúc điều tốt lành đến với bạn./.