Một góc khuôn viên Trường Đại học Tây Bắc (Ảnh: Vũ Tiến Thuận)
Tối 4/11/2019, tại Băng Cốc, Thái Lan, Thủ tướng nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc đã nhận búa tượng trưng cho vị trí Chủ tịch Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) năm 2020 từ tay Thủ tướng Thái Lan Prayut Chanocha. Tại đây Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã nêu chủ đề hành động của các nước ASEAN năm 2020 là “Gắn kết và chủ động thích ứng”. Chủ đề này theo tôi nghĩ không chỉ dành cho các nước ASEAN, không chỉ trong năm 2020 mà còn dành cho nước Việt, cho các vùng miền của Việt Nam, cho Trường Đại học Tây Bắc của chúng ta hiện nay và cả nhiều năm nữa.
“Gắn kết và chủ động thích ứng” có thể coi là chìa khóa thành công cho mọi chủ thể trong thời đại ngày nay, thời đại của hội nhập, của toàn cầu hóa. Gắn kết, nghĩa là cần chú ý tới mọi đối tác trong hợp tác phát triển. Các quốc gia ngày nay muốn phát triển phải gắn kết với các nước đối tác để tận dụng thế mạnh của nhau. Trong một quốc gia, các vùng miền đều có những thế mạnh riêng để phát triển, nhưng không gắn kết với các vùng khác, các đối tác khác thì không những không có sự hỗ trợ để loại đi những hạn chế, yếu kém của mình mà cũng không phát huy được thế mạnh của mình ra xung quanh. Nguyễn Thu Hương, Á hậu quý bà thế giới, CEO công ty truyền thông Nam Hương đã nói đại ý: mỗi người là một viên ngọc nếu chỉ một mình tỏa sáng thì chỉ có giá trị đơn lẻ, nhưng nếu trong chuỗi để dựa vào nhau, nâng đỡ nhau, nó sẽ tỏa sáng rực rỡ và vì vậy có giá trị cao hơn nhiều. Ý nghĩa của gắn kết, có lẽ hơn lúc nào khác ở thời đại ngày nay càng thêm quan trọng. Trên nghị trường của Quốc hội Việt Nam tại kì họp thứ 8 khóa XIV từ ngày 21/11 đến 27/11/2019 đã kêu gọi các vùng miền, các tỉnh thành, các bộ ngành… gắn kết để thành chuỗi thống nhất hỗ trợ lẫn nhau cùng phát triển.
Trường Đại học Tây Bắc đã có truyền thống xây dựng và phát triển. Một trong những yếu tố tạo nên những thành công to lớn trong những năm qua là do biết chủ động gắn kết. Với nội bộ Trường, gắn kết chính là sự đoàn kết giữa các đơn vị, là sự liên thông mật thiết giữa các đơn vị có chức năng quản lí điều hành với các đơn vị thực thi các nhiệm vụ đào tạo, nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ (NCKH&CGCN), là sự gắn bó giữa các cán bộ, giảng viên với người học. Với bên ngoài, Trường gắn kết bằng triết lí đào tạo “Vững lí thuyết, giỏi thực hành, nhanh vào thực tiễn”, là triển khai thực hành, thực tập tại các cơ sở sản xuất, tại các trường phổ thông, các nông trại, các doanh nghiệp trên địa bàn các tỉnh Tây Bắc. Kết quả của sự gắn kết là thực hiện có hiệu quả quan điểm đào tạo của Đảng: Học đi đôi với hành, lí luận gắn liền với thực tiễn. Sinh viên, giảng viên hiểu rõ nhưng yêu cầu của thực tiễn, đã nhận ra những điểm hạn chế trong giảng dạy, học tập…, từ đó có những điều chỉnh kịp thời. Tính thực tiễn đã giúp sinh viên hoàn thiện mình hơn trước khi ra cuộc sống. Gắn kết giữa Trường với thực tiễn là việc Trường kết nối các cơ sở nghiên cứu, đào tạo, các thị trường của nước ngoài, của các vùng miền trong nước với các đơn vị địa phương Tây Bắc để học tập, để hợp tác nghiên cứu, sản xuất… Trường cũng chủ động tư vấn cho nhiều đơn vị sản xuất về cách tạo mẫu mã, cách làm thương hiệu để chiếm lĩnh thị trường… Gắn kết còn yêu cầu Trường mạnh mẽ đổi mới để trong Trường là một thể thống nhất. Thống nhất về đường lối chủ trương, về hành động, thống nhất các đơn vị thành một chỉnh thể cùng chung dữ liệu. Dữ liệu thống nhất và lưu thông để thuận lợi cho các đơn vị quản lí, sử dụng. Gắn kết yêu cầu các đơn vị luôn thấy mình là một bộ phận của Trường, có trách nhiệm và nghĩa vụ để Trường tồn tại và phát triển. Mỗi một việc làm với thành công hay thất bại đều ảnh hưởng tới Trường. Do vậy, mỗi cá nhân, mỗi tập thể luôn thấy trách nhiệm của mình đối với xung quanh.
Chủ động thích ứng là chủ động thích nghi và ứng phó với mọi tình huống xảy ra. Phẩm chất hàng đầu để thành công theo các chuyên gia Úc là khả năng thích nghi. Trong thời đại cách mạng 4.0 với việc phát triển như vũ bão của khoa học, công nghệ, với sự đổi thay chóng mặt của các hình thức phát triển phi truyền thống, thời đại mà theo một nhà kinh tế nói là thời kì của những khủng long đã hết, nay là thời kì của các tắc kè hoa. Các tập đoàn lớn giờ không thể làm mưa làm gió bằng những cơ sở vật chất khổng lồ, những máy móc hiện đại, mà giờ là thời các công ty không văn phòng, sử dụng trí tuệ nhân tạo, sử dụng robot thay thế con người... Chủ động thích ứng nghĩa là luôn nắm rõ thông tin, biết rõ bản chất sự việc, nắm rõ quy luật hoạt động của các lĩnh vực… từ đó phân tích, đón đầu, xử lí tìm hiệu quả cao nhất. Ngày nay không chấp nhận sự chậm trễ, không tha thứ cho những sai lầm chủ quan. Thành công chỉ đến với những ai nhanh nhạy thích ứng, chủ động tích cực vận động theo những quy luật. Để thích ứng với thời đại ngày nay, chúng ta đang kêu gọi trong giáo dục đào tạo là phải thầy cô thay đổi, phụ huynh thay đổi, học sinh thay đổi… và phải coi cái trung tâm là HỌC chứ không phải thầy, cũng không phải trò. Xoay quanh việc làm sao để học cho hiệu quả thì khi ấy việc thay đổi của nhà trường, gia đình, xã hội, thầy cô, phụ huynh hay học sinh…, mới mang ý nghĩa.
Trường Đại học Tây Bắc với đội ngũ trẻ trung, giàu nhiệt huyết, có trình độ đã luôn nhanh nhạy với cái mới, thích ứng nhanh với những yêu cầu thực tiễn đòi hỏi. Nhiều công trình khoa học, nhiều dự án chuyển giao công nghệ đã được thực hiện trên địa bàn các tỉnh Tây Bắc và đã thu được nhiều thành tựu. Tuy nhiên, có thể khẳng định, tình hình đang đổi thay mạnh mẽ, những yêu cầu của thực tiễn để phát triển kinh tế, văn hóa xã hội ngày càng cao. Điều đó đòi hỏi Trường phải thích ứng nhanh hơn nữa, nhiều hơn nữa. Để làm được mong muốn đó, trước mắt Trường phải làm cho tư tưởng toàn Trường thông suốt về sự cần nhanh nhạy thích ứng, chủ động trước mọi vấn đề. Từ nhận thức rõ vấn đề tiến tới học hỏi, trang bị cho mình những kiến thức, những phương pháp, kĩ năng để sử lí các tình huống xảy ra. Bám sát những yêu cầu của thực tiễn, bám sát những biến động, đổi thay của tình hình…từ đó chủ động gắn kết và chủ động xử lí theo những điều có lợi cho sự phát triển. Khi số lượng sinh viên giảm, chúng ta không chọn được nhiều sinh viên chất lượng thì ta chuyển sang đào tạo kĩ năng thực hành. Số lượng sinh viên ít thì việc hướng dẫn thực hành thuận lợi. Khi sinh viên ít, thời gian đứng lớp giảm, ta chuyển mạnh sang nghiên cứu khoa học và chuyển giao công nghệ, chuyển mạnh thực hiện các nhiệm vụ kết nối cộng đồng. Khi sinh viên ít, chúng ta có điều kiện quan tâm chỉ dẫn, rèn luyện để nâng cao kĩ năng nhiều hơn. Chúng ta biến cái hạn chế thành cái tích cực. Cái quan trọng là chúng ta cần mạnh mẽ đổi thay khi thấy cần thiết. Thầy giáo dạy văn Đỗ Đức Anh của thành phố Hồ Chí Minh đã dám biến giờ văn thành những giờ gameshow, những giờ ra ngoài cuộc sống để cho học sinh tìm hiểu cuộc đời qua gợi ý của tác phẩm văn học, để học sinh tự tranh luận, tự nói lên những suy nghĩ, những quan điểm của mình về cuộc sống. Sự thay đổi này làm các em hứng thú vô cùng với môn văn. Kết quả không dừng lại ở việc các em thích môn văn mà còn cho các em chuyển biến tích cực về mặt nhân cách. Đó chính là mục đích cuối cùng mà môn văn muốn có. Theo một công ty môi giới tuyển dụng Hoa Kì thì ba yếu tố quan trọng gây ấn tượng với nhà tuyển dụng là : Kiến thức - Kĩ năng - Thái độ, trong đó kiến thức chiếm 4%, kĩ năng 26% còn thái độ chiếm tới 70%. Vậy muốn sinh viên của chúng ta ra trường nhanh chóng có việc làm thì chúng ta hãy chú ý tới việc đào tạo theo những yêu cầu này. Chủ động thích ứng có được trong mỗi người không ngoài những yếu tố trên. Học tập sự đổi thay thích ứng để Trường có những bước đi tích cực thực hiện hoàn thiện chuyển đổi sang thực chất một trường thực hành ứng dụng là một nhiệm vụ cần tiếp tục và đẩy mạnh hơn nữa. Với Trường Đại học Tây Bắc khi nhiệm vụ này thành công thì việc thu hút sinh viên vào học sẽ rất mạnh mẽ, việc các địa phương đặt hàng từ thực tiễn với Trường sẽ tăng lên.
Năm 2020 sắp bắt đầu, Gắn kết, chủ động thích ứng tốt là đòn bẩy cho Trường ta phát triển.