Sáng ngày 22/2/2014 tại phòng họp 2, Nhà điều hành Trường Đại học Tây Bắc đã diễn ra Hội nghị kế hoạch năm 2014 Dự án TBU –JICA “Nâng cao năng lực Trường Đại học Tây Bắc góp phần phát triển bền vững vùng nông thôn khu vực Tây Bắc”.
Tham dự Hội nghị, về phía khách mời có TS. Bùi Thế Đồi – Trưởng phòng KHCN&HTQT và HTQT và TS. Lê Xuân Phương Phó trưởng phòng KHCN&HTQT – Trường Đại học Lâm nghiệp Việt Nam; Bà Nguyễn Thị Nhàn – Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh Sơn La; Bà Vũ Thị Minh Nguyệt – Phó Chánh văn phòng Liên hiện các Hội khoa học và kỹ thuật tỉnh Sơn La; Ông Trần Văn Thử - Trạm trưởng Trạm khuyến nông huyện Thuận Châu; Ông Hà Văn Yêu – Phó Trạm trưởng Trạm khuyến nông huyện Mai Sơn; Ông Tráng Đức Dũng – Trạm trưởng Trạm khuyến nông huyện Tuần Giáo. Về phía chuyên gia JICA có GS. Yshihiko Nishimura – Cố vấn trưởng Dự án TBU-JICA, Ông Hideo Ito – Điều phối viên Dự án. Về phía Trường Đại học Tây Bắc có NGƯT.TS. Nguyễn Văn Bao – Hiệu trưởng Nhà trường, TS. Đoàn Đức Lân – Phó Hiệu trưởng – kiêm Giám đốc Dự án, các thành viên Ban Quản lý Dự án và toàn thể giảng viên cán bộ Khoa Nông – Lâm, thành viên Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm Nông – Lâm nghiệp.
Toàn cảnh Hội nghị
Phát biểu khai mạc tại Hội nghị, TS. Nguyễn Văn Bao gửi lời cảm ơn chân thành tới JICA các chuyên gia Nhật Bản, các Trường đại học đối tác, các cơ quan địa phương tại Sơn La và Điện Biên đã tạo mọi điều kiện hỗ trợ giúp đỡ Dự án trong quá trình triển khai. Dự án đã tạo ra nhiều chuyển biến về hoạt động giáo dục và nghiên cứu trong Nhà trường. Các giảng viên cán bộ khi tham gia Dự án đã có những tiến bộ rõ rệt về chuyên môn, phong cách làm việc và trình độ tiếng Anh; điều đó có được là do sự giúp đỡ tận tình của các chuyên gia Nhật Bản và nỗ lực của Ban quản lý Dự án. Tuy nhiên, các giảng viên cán bộ Khoa Nông – Lâm cần nỗ lực cố gắng học tập hơn nữa để có thể phát huy hiệu quả các trang thiết bị và các đợt tập huấn. TS. Nguyễn Văn Bao cũng đánh giá rất cao thiện chí của phía JICA khi tạo điều kiện để Dự án kéo dài thêm 10 tháng nhằm hoàn thành các mục tiêu đề ra, hôm nay chúng ta tham dự Hội nghị này để thảo luận, góp ý cho các hoạt động trong năm 2014.
Phát biểu chào mừng tại Hội nghị, GS. Nishimura cho biết đã làm việc với từng nhóm nghiên cứu để thảo luận kế hoạch chi tiết trong năm 2014 và hôm nay chúng ta có mặt ở đây để thảo luận về nội dung này. GS. Nishimura khẳng định lại những kết quả quan trọng mà Dự án đã đạt được trong năm 2013 và rất vui mừng khi nhận thấy có nhiều giảng viên vẫn quyết tâm tiếp tục các nghiên cứu sau khi không đạt được kết quả đề ra. Mục tiêu của Dự án là góp phần phát triển nông thôn vùng Tây Bắc, vì vậy các nghiên cứu cần phải tập trung vào việc hoàn thành mục tiêu này, tạo ra những tiến bộ kỹ thuật mang lại lợi ích cho người dân. Để đạt được mục tiêu đó cần phải có sự hợp tác giữa Trường Đại học Tây Bắc và các cơ quan địa phương. Năm nay Dự án sẽ kết thúc, nhưng Giáo sư hi vọng các nghiên cứu sẽ vẫn tiếp tục phát triển trong tương lai và chúng ta cần tìm ra giải pháp cho điều đó.
NGƯT.TS Nguyễn Văn Bảo - Hiệu trưởng Nhà trường đồng chủ trì Hội nghị
TS. Đoàn Đức Lân trình bày báo cáo kết quả Dự án năm 2011 – 2013. Báo cáo gồm 8 nội dung chính là: Thông tin chung về Dự án; kết quả 3 hợp phần (Giáo dục, Nghiên cứu, chuyển giao); hoạt động tổ chức các Hội nghị, hôi thảo, seminar; hoạt động mua sắm trang thiết bị và nguyên vật liệu; kết luận. Trong báo cáo, TS. Lân cũng đã giới thiệu bối cảnh cũng như quá trình hình thành Dự án, các hoạt động trong giai đoạn chuẩn bị triển khai Dự án. Báo cáo nêu rõ những kết quả mà Dự án đã đạt được trong thời gian 3 năm triển khai ở 3 hợp phần chính là: Giáo dục, Nghiên cứu và Chuyển giao kỹ thuật. Hợp phần Giáo dục đã đạt được một số kết quả cụ thể như sau: Tổ chức 1 khoá tập huấn phương pháp dạy học tích cực, tiến hành dự giờ góp ý chuyên môn mỗi kỳ (tổng 47 lượt giảng viên), tổ chức 3 hội thảo đánh giá kết quả hoạt động dự giờ, viết 1 tài liệu dạy học tích cực, tiến hành 2 đợt thu thập ý kiến phản hồi từ người học trên 300 sinh viên tham gia, đưa vào sử dụng 10 bộ (máy tính - máy chiếu), 1 bộ tiêu bản mẫu động vật (trị giá 150 triệu đồng), hoàn thiện 750 ảnh tư liệu, 184 mẫu vật, 31 bài giảng trình chiếu, hoàn thiện 15 tài liệu hướng dẫn thực hành, 8 tài liệu tham khảo. Hợp phần Nghiên cứu đã đạt được một số kết quả cụ thể như: 11 kết quả nghiên cứu đã triển khai nhiều hoạt động tại phòng thí nghiệm, vườn thực nghiệm và một số hộ dân. Bước đầu các nghiên cứu đã đạt được một số kết quả nhất định, tạo cơ hội tham gia và nâng cao năng lực nghiên cứu cho 52 GVCB; 37/44 chuyên đề của 11 nhóm nghiên cứu được nghiệm thu trong năm 2013; 2 bài báo được đăng trên tạp chí chuyên ngành trong nước (Tạp chí Hóa học, Tạp chí NN&PTNN). Hợp phần Chuyển giao đã có một số nhóm đã thực hiện hoạt động nghiên cứu tại nông hộ như: Mắc Khén, chăn nuôi gà, Củ mài…; có 4 nhóm đăng ký các nội dung chuyển giao kỹ thuật là: Mắc khén, Cà phê, Củ mài, Chăn nuôi gà; cập nhật hơn 100 lần lên Website, xuất bản 1 bản tin Dự án. Dự án đã tạo điều kiện cho 26 lượt giảng viên cán bộ đi tập huấn tại Nhật Bản, mời 11 lượt chuyên gia Nhật Bản và 15 lượt chuyên gia trong nước đến từ các Trường Đại học, Viện nghiên cứu đến tập huấn tại Trường Đại học Tây Bắc. Tổng giá trị trang thiết bị mua sắm trên 9 tỉ đồng, tổng giá trị nguyên vật liệu mua sắm trên 5 tỷ đồng.
GS.Nishimura phát biểu chào mừng tại Hội nghị
TS. Vũ Quang Giảng – Quản lý Dự án trình bày báo cáo về công tác quản lý Dự án và kế hoạch năm 2014. Bài trình bày nêu rõ về cơ cấu thành phần Ban Quản lý Dự án phía Việt Nam và Nhật Bản, cơ chế và cách thức quản lý Dự án.
Ths. Nguyễn Tiến Chính – Trưởng nhóm Nghiên cứu trình bày kế hoạch của 11 nhóm nghiên cứu trong năm 2014. Kế hoạch nêu cụ thể tiến trình triển khai 11 chủ đề nghiên cứu trong năm 2014 cũng như kế hoạch kiểm tra, giám sát. Với 11 nhóm nghiên cứu, sau khi thảo luận chi tiết cùng Cố vấn trưởng Dự án, Ban Quản lý Dự án và Tổ chuyên gia đã đưa ra những nội dung cụ thể cho năm 2014. Các nội dung triển khai trong năm 2014 dựa trên cơ sở kết quả đã đạt được, ưu tiên các nội dung nối tiếp năm 2013 và tạo ra kết quả cụ thể trong năm 2014. Theo kế hoạch, trong năm 2014 sẽ có 8 bài báo đăng trên tạp chí chuyên ngành, 11 bài báo đăng trên Bản tin Khoa học công nghệ Nhà trường, 3 quy trình kỹ thuật được hoàn thành, 3 bộ mẫu vật và 11 bộ ảnh tiêu bản.
TS. Bùi Thế Đồi đánh giá Dự án có quy mô tương đối lớn, những kết quả bước đầu tương đối tốt và mở ra nhiều triển vọng. Dự án đã triển khai nhiều hạng mục, còn một số hạng mục chưa đảm bảo tiến độ do nguyên nhân khách quan. Các nghiên cứu, nhất là nghiên cứu về cây cần có thời gian nghiên cứu tương đối dài. Thông qua Dự án, nhận thấy các giảng viên trẻ có sự tự tin trông trao đổi chuyên môn. Trường Đại học Lâm nghiệp đã có một số giảng viên tham gia vào Dự án, đây được coi là những đóng góp nho nhỏ. Nhà trường cũng mới có một Tạp chí khoa học vì vậy các giảng viên Trường Đại học Tây Bắc cứ mạnh dạn viết bài và gửi cho Tạp chí. Việc cử các giảng viên đi tập huấn ngắn hạn ở nước ngoài là một giải pháp nâng cao năng lực rất hiệu quả, có thể là tập huấn về chuyên môn và tiếng Anh. Các nghiên cứu cần được báo cáo một cách trung thực thì số liệu mới có ý nghĩa khoa học. Qua Dự án, cần phát huy mối quan hệ với các đối tác địa phương, các nghiên cứu cần mạnh dạn chuyển giao tới các hộ dân. TS. Bùi Thế Đồi mong muốn mối quan hệ giữa hai Trường sẽ có những bước tiến mới, có thể đi đến ký kết biên bản thỏa thuận.
Bà Nguyễn Thị Nhàn khẳng định các hoạt động của Dự án đã tác động rất lớn tới hoạt động nông nghiệp của tỉnh Sơn La, nghiên cứu các sản phẩm bản địa rất phù hợp với định hướng phát triển của tỉnh. Các nghiên cứu thành công của Dự án cần xúc tiến hoạt động triển khai ngoài thực địa, cần có sự phối hợp với các cơ quan chức năng về nông nghiệp trong nội dung này. Đề nghị phía Dự án cần có những hoạt động cụ thể để tăng cường sự phối hợp với cơ quan nông nghiệp. Trung tâm Khuyến nông tỉnh có một bản tin khuyến nông, cứ 2 tháng có phát hành 1 lần và được chuyển tới tận các bản, vì vậy Trung tâm mong muốn nhận được các quy trình kỹ thuật của Dự án để phổ biến trên các bản tin.
Bà Vũ Thị Minh Nguyệt nhận thấy việc triển khai Dự án rất bài bản, các nghiên cứu phù hợp với nhu cầu thực tiễn tại địa phương. Về nghiên cứu cây cà phê, vấn đề sương mối làm chết cây cà phê là một vấn đề lớn, vì vậy nghiên cứu có nên đưa nội dung này vào. Mặt khác, rất mong những sáng tạo của các nghiên cứu trong Dự án sẽ tham gia Hội thi sáng tạo trẻ Sơn La năm 2014. Trong thời gian tới, Liên hiệp Hội khoa học kỹ thuật Sơn La rất mong sẽ được hợp tác với Trường để triển khai các nội dung nghiên cứu.
Đại diện các Trạm khuyến nông các huyện Thuận Châu, Mai Sơn của tỉnh Sơn La và huyện Tuần Giáo của tỉnh Điện Biên cũng rất vui mừng với những thành tích Dự án đã đạt được, qua Hội nghị các Trạm mong muốn Dự án sẽ nhân rộng các kết quả trên địa bàn các huyện.
Ths. Cao Đình Sơn –Trưởng nhóm nghiên cứu cây Mắc Khén cho biết, thông qua Dự án năng lực của cá nhân và các giảng viên trẻ đã được nâng cao rất nhiều trong thời gian ngắn. Trong kế hoạch năm 2014, các nhóm nghiên cứu nên mạnh dạn viết bài, bởi các nghiên cứu rất đặc thù và số liệu rất tốt. Cần đưa ra các nội dung chuyển giao, mỗi sản phẩm cần lựa chọn một địa điểm có ưu thế để triển khai, tạo tính đặc thù. Mặt khác, việc tham gia tập huấn tại Nhật Bản là một cơ hội tuyệt vời cho các giảng viên.
Giáo sư Nishimura rất cám ơn ý kiến đóng góp của các thành viên tham gia thảo luận và cho rằng các giảng viên cần mạnh dạn viết bài báo đăng tạp chí nước ngoài . Để viết được bài báo khoa học tốt, dối với mỗi giảng viên cần chủ động học tập để nâng cao: Năng lực tổng hợp, phân tích khoa học, viết và trình bày báo cáo khoa học. Khi trao đổi với người dân, chúng ta cần tìm ra một phương pháp truyền đạt hiệu quả nhất vì giữa giảng viên và nông dân có sự khác nhau về kinh nghiệm và kiến thức. Nắm bắt nhu cầu, vấn đề người nông dân đang gặp phải là một cơ sở cho việc đề xuất các nghiên cứu tốt, khi hợp tác với các cơ quan địa phương chúng ta sẽ có được nhiều thông tin hữu ích. Các giảng viên cần tích cực hợp tác với các đồng nghiệp ở các Trường Đại học, Trung tâm nghiên cứu khác.
TS. Đoàn Đức Lân khẳng định Dự án đã nhận được nhiều thuận lợi trong quá trình thực hiện, đặc biệt là sự ủng hộ, hỗ trợ tích cực của các Bộ, Ngành, của Nhà Trường, JICA và các đối tác liên quan. Dự án đã nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng, phong cách của các giảng viên. Trong năm 2014, sẽ gặp một số khó khăn nhưng Dự án vẫn quyết tâm thực hiện các nội dung đang triển khai để đạt được các kết quả đề ra: Sản phẩm khoa học, quy trình kỹ thuật….các báo cáo nghiên cứu cần phải trung thực. Năm 2014 nội dung viết tài liệu giảng dạy là một nội dung trọng tâm của hợp phần giáo dục, bên cạnh đó là việc tăng cường khai thác trang thiết bị công nghệ thông tin, phần mềm phục vụ các hoạt động Dự án. Hoạt động nghiên cứu đã được thảo luận rất kỹ lưỡng với các nhóm, ưu tiên các hoạt động chưa triển khai xong và lựa chọn những nội dung sẽ có đầu ra cụ thể. Ban Quản lý Dự án sẽ thảo luận lại với một số nhóm nghiên cứu để xác định các nội dung cần tập trung thực hiện. Hoạt động chuyển giao sẽ tăng cường phối hợp với các đối tác địa phương, tăng cường chuyển giao kỹ thuật đối với người nông dân, các kỹ thuật chuyển giao cần dựa trên nhu cầu của người dân. Năm 2014, Dự án sẽ chuẩn bị cho các hoạt động lâu dài.
Phát biểu tổng kết Hội nghị, TS. Nguyễn Văn Bao khẳng định sự đồng tình với những đánh giá trong báo cáo tổng kết và kế hoạch năm 2014. Chúng ta cần phải tạo ra những dấu ấn trong thực tiễn để địa phương ghi nhận thành công của Dự án. Hiệu trưởng mong muốn các giảng viên làm chủ trang thiết bị, làm chủ được quy trình nghiên cứu từ đó chủ động trong quá trình thực tiễn. Các nghiên cứu phải trung thực để đảm bảo tính hiệu quả. Trường Đại học Tây Bắc đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển, vì vậy năng lực của giảng viên cần phải chủ động nâng cao. Việc tăng cường viết bài báo, tài liệu giảng dạy cần phải được triển khai tích cực, bởi qua quá trình này năng lực của giảng viên được nâng cao rất nhanh. Hiệu trưởng mong muốn Dự án trong năm 2014 sẽ đạt được nhiều kết quả đề ra, có được sự phối hợp mạnh mẽ với các cơ quan địa phương, mở rộng phạm vi triển khai các hoạt động. Nhà trường cam kết ủng hộ Dự án một cách mạnh mẽ, quyết liệt, nếu như vốn đối ứng gặp khó khăn, Nhà trường sẽ xem xét các nội dung cụ thể để có những hỗ trợ nhất định. Vì việc triển khai thành công Dự án là một nội dung quan trọng trong kế hoạch năm 2014 của Trường. Thay mặt Nhà trường, Hiệu trưởng gửi lời cảm ơn tới Chính phủ Nhật Bản đã tài trợ cho Dự án, cảm ơn các chuyên gia, các đối tác đã dành thời gian và công sức hỗ trợ cho Dự án, cảm ơn các cơ quan địa phương đã tạo điều kiện cho Dự án triển khai các hoạt động thành công.